Zand, grind en de historische binnenvaart

Eind negentiende, begin twintigste eeuw ontstond er door de groeiende economie een toenemende behoefte aan bouwstoffen, zoals zand en grind. Mede door de ligging van de winplaatsen van zand en grind aan het water, speelde de binnenvaart een belangrijke rol bij het transport. Het winnen van zand gebeurde op de rivier, aanvankelijk handmatig, later machinaal. De schepen werden gelost met kruiwagens en manden.

In 1915 begon schipper Arie Kreuk uit Nieuwerkerk aan de IJssel te experimenteren met het lossen van zand en grind met behulp van mast en giek. Rond 1916 bedacht hij een lossysteem dat van grote invloed zou zijn op de productiviteit. Het systeem maakte gebruik van de mast en giek van zeilschepen en een kiepbak met pal. Later werden ook grote motorschepen uitgerust met dit systeem.

Er voeren honderden binnenvaartschepen met een zelflosinstallatie. De laatste zelflossers waren actief tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Over deze bijzondere vinding is weinig vastgelegd. Aan de hand van interviews en foto's wordt een beeld geschetst van de ontwikkeling van de zelflosinstallatie in de binnenvaart en de betekenis van de binnenvaart bij de opbouw van ons land.

9789068687491 / 01MW005298