Rijdende reclame

Van 1924 tot 1970 was in Amstelveen Fa. J. van der Zwaart & Zn. gevestigd, een kleine onderneming die zich toelegde op het spuiten van bedrijfs- en personenwagens en het aanbrengen van autoreclames. Vader Jan Oege en zoon Jo van der Zwaart brachten in deze kleine halve eeuw vele honderden bedrijfsvoertuigen in de (soms uitbundige) huisstijl van hun eigenaren. Van de afgeleverde bedrijfswagens werden – vaak vanuit diverse hoeken – foto’s gemaakt waarvan er zo’n 700 bewaard zijn gebleven. 

Auteur/uitgever Willem Vermeulen selecteerde uit deze unieke collectie bijna 400 foto’s en stelde daarmee het boek ‘Rijdende Reclame’ samen. Daarin wordt een korte bedrijfsgeschiedenis van Fa. J. van der Zwaart & Zn. gevolgd door vele tientallen pagina’s spuit- en reclameschilderwerk van de hand van vader en zoon Van der Zwaart.

De verscheidenheid aan bedrijfswagens in ‘Rijdende Reclame’ is opvallend groot. Bij Van der Zwaart kon de klant met elk bedrijfsvoertuig terecht, van personenwagens-in-besteluitvoering en kleine bedrijfsbusjes tot grote bestelbussen en vrachtwagens. Bij de vrachtwagens was elk soort opbouw, hoe omvangrijk of bijzonder ook, ‘verwerkbaar’ voor het Amstelveense bedrijf. Ook voor autobussen en touringcars was Van der Zwaart het aangewezen adres. In het boek zijn al die varianten in het werk terug te vinden. Door de grote variatie in de afgebeelde voertuigen, de wijze waarop de foto’s zijn gegroepeerd en de royale vormgeving (veel grote foto’s) is ‘Rijdende Reclame’ een nostalgische foto-expositie in boekvorm. 

De teksten bij de foto’s geven compacte (en vaak anecdotische) informatie over de ondernemingen waarvoor de wagens reden. Vaak waren dat bedrijven in Amsterdam en wijde omgeving. Vele daarvan waren landelijk actief, zoals Bronswerk, Bührmann, Coca-Cola, Draka, Gerzon, Lucas Bols, Van Houten, Luycks, Melk Unie, Remington Rand, De Telegraaf en J.P. Wyers. Andere (kleinere) bedrijven ontwikkelden alleen activiteiten in de hoofdstad. Het verschil tussen landelijk en plaatselijk opererende bedrijven was vooral zichtbaar in de omvang van hun wagenpark, en daarmee in de hoeveelheid werk die Van der Zwaart kreeg aangeboden. 

De wagenmerken en -modellen in ‘Rijdende Reclame’ zijn typerend voor de periode waarin Fa. J. van der Zwaart & Zn. bestond. Daarmee is het boek een document met historische waarde: het toont een reclamewereld-op-wielen die al lang uit het Nederlandse straatbeeld is verdwenen en alleen nog in het geheugen van ooggetuigen bestaat. Met het verschijnen van ‘Rijdende Reclame’ ligt die wereld voor de liefhebber weer wagenwijd open: om er kennis mee te maken òf om er herinneringen aan op te halen. 

9789080042360 / 09MW005852